Komisja Nadzoru Finansowego („Komisja”) wydała 24 czerwca 2022 r. decyzję nakładającą na (...)1 byłego prezesa zarządu Copernicus Securities SA z siedzibą w Warszawie („Spółka”, „Copernicus”)
I. karę pieniężną w wysokości 400 000 zł za:
1) brak działania Copernicus w sposób rzetelny i profesjonalny oraz zgodnie z najlepiej pojętymi interesami klientów w związku z oferowaniem obligacji spółek, w okresie od 21 kwietnia 2018 r. do grudnia 2018 r., co stanowiło naruszenie art. 83c ust. 1 ustawy z 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi („ustawa o obrocie”)
2) kierowanie przez Copernicus do klientów informacji wprowadzających w błąd oraz poprzez brak zawarcia w informacjach kierowanych przez Copernicus do klientów rzetelnych i wyraźnych informacji o zagrożeniach przy wskazywaniu potencjalnych korzyści z usługi inwestycyjnej lub instrumentu finansowego w, okresie od 21 kwietnia 2018 r. do grudnia 2018 r., co stanowiło naruszenie art. 83c ust. 2 ustawy o obrocie
II. karę pieniężną w wysokości 500 000 zł za:
1) współpracę Copernicus z podmiotami trzecimi nieposiadającymi uprawnień do świadczenia usług w zakresie oferowania instrumentów finansowych, w okresie od 21 kwietnia 2018 r. do lutego 2019 r., co stanowiło naruszenie art. 83c ust. 1 ustawy o obrocie
2) brak stosowania w działalności prowadzonej przez Copernicus rozwiązań organizacyjnych zapewniających ochronę interesów klientów i informacji stanowiących tajemnicę zawodową, w związku z przekazywaniem osobom niezatrudnionym w Copernicus dokumentów i informacji stanowiących tajemnicę zawodową, w okresie od 21 kwietnia 2018 r. do lutego 2019 r., co stanowiło naruszenie 83a ust. 1 ustawy o obrocie
3) brak ustanowienia przez Copernicus polityki przeciwdziałania konfliktom interesów, pozwalającej na rozpoznanie okoliczności, które w odniesieniu do konkretnych usług maklerskich, wywołują konflikt interesów, zagrażający interesom klientów oraz brak określenia procedur, których należy przestrzegać, i środków, które należy przyjąć w celu zapobiegania takim konfliktom lub zarządzania nim, w okresie od 21 października 2018 r. do lutego 2019 r., co stanowiło naruszenie art. 34 ust. 2 lit. a i b rozporządzenia delegowanego Komisji (UE) 2017/565 z dnia 25 kwietnia 2016 r. uzupełniającego dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/65/UE w odniesieniu do wymogów organizacyjnych i warunków prowadzenia działalności przez firmy inwestycyjne oraz pojęć zdefiniowanych na potrzeby tejże dyrektywy („Rozporządzenie Delegowane”)
4) brak zapewnienia przez Copernicus Działowi Nadzoru Wewnętrznego i Compliance – komórce do spraw nadzoru zgodności działalności z prawem – zasobów koniecznych do prawidłowego działania tej komórki, w okresie od 21 kwietnia 2018 do 23 kwietnia 2019 r., co stanowiło naruszenie art. 22 ust. 3 lit. a Rozporządzenia Delegowanego
Wydanie decyzji nakładającej kary na (...)1 jest m.in. konsekwencją wydania przez Komisję 13 maja 2021 r. decyzji nakładającej na Copernicus kary za naruszenia w niej wskazane.
(...)1 pełniła funkcję prezesa zarządu Copernicus i odpowiadała za organizację oraz przebieg procesu oferowania przez Spółkę instrumentów finansowych, sprawowała nadzór nad Departamentem Sprzedaży, Działem Nadzoru Wewnętrznego i Compliance oraz Działem HR. Ponosi zatem odpowiedzialność za naruszenia stwierdzone w działalności Copernicus.
***
Naruszenia wskazane w pkt I
1) Naruszenie art. 83c ust. 1 ustawy obrocie
Copernicus, oferował obligacje korporacyjne spółek, pomimo braku oceny ryzyka czy spółki emitujące obligacje będą w stanie regulować swoje zobowiązania względem obligatariuszy. Copernicus nie miał dokumentacji, która pozwoliłaby na zbadanie kondycji finansowej emitenta. Ponadto Spółka oferowała obligacje emitentów, których sytuacja finansowa, organizacyjna, jak również zdolność do realizacji zobowiązań, nie została, w sposób należyty, zweryfikowana przez Copernicus lub została zweryfikowana, ale budziła wątpliwości związane np. z tym, że emitent jest nowopowstałą spółką, z minimalnym kapitałem zakładowym i brakiem środków pieniężnych (emisja obligacji o wartości kilkudziesięciu mln zł miała być pierwszym etapem pozyskiwania finansowa dla tej spółki). Dodatkowo Copernicus zaoferował obligacje spółki, w odniesieniu do której (...)
1 posiadała raport due dilligence, z którego wynikało, że istnieją istotne ryzyka, że inwestycja, w związku z którą zaoferowano obligacje na kwotę ponad 20 mln zł nie zostanie zrealizowana (z uwagi na uwarunkowania prawne i planistyczne). Ostatecznie Copernicus zaoferował obligacje trzech spółek na kwotę kilkudziesięciu mln złotych.
Emitenci nadal posiadają względem kilkuset obligatariuszy zobowiązania na kwotę co najmniej kilkunastu milionów złotych.
Kierownictwo Copernicus motywowało pracowników Spółki do sprzedaży konkretnych produktów, wskazując, że mają one charakter priorytetowy i pracownicy powinni koncentrować się przede wszystkim na ich sprzedaży. Dotyczyło to m.in. obligacji trzech wspomnianych spółek. Motywacją były wyższe stawki prowizji dla sprzedawców oraz uczestnictwo w wyjazdach zagranicznych.
Taki sposób postępowania Copernicus, był nierzetelny, nieprofesjonalny i niezgodny z najlepiej pojętym interesem klienta. Osobą odpowiedzialną za te naruszenia była (...)
1.
2) Naruszenie art. 83c ust. 2 ustawy o obrocie
Materiały promocyjne dotyczące spółek emitujących obligacje na realizację dwóch inwestycji hotelowych nie zawierały żadnych informacji o zagrożeniach związanych z inwestycją w obligacje, z jednoczesnym wskazywaniem szeregu korzyści związanych z tą inwestycją, przez co wprowadzały potencjalnych klientów w błąd. Pomimo, że (...)1 otrzymała raport dotyczący jednej z inwestycji, wskazujący na szereg ryzyk oraz na to, że inwestycja może nie dojść do skutku, zawartość materiałów promocyjnych tej spółki nie uległa zmianie.
Naruszenia wskazane w pkt II
1) Naruszenie art. 83c ust. 1 ustawy o obrocie
Copernicus podjął współpracę z podmiotami nieuprawnionymi do oferowania instrumentów finansowych. Spowodowane było to chęcią zwiększenia sprzedaży obligacji i innych instrumentów finansowych i generowania jak największych przychodów z tego tytułu. Copernicus, przy sprzedaży obligacji (oraz w mniejszym zakresie certyfikatów inwestycyjnych), współpracował z osobami niezwiązanymi z Copernicus żadnym stosunkiem prawnym. Ponadto sposób działania Copernicus w związku ze sprzedażą tych instrumentów finansowych polegał na zatrudnieniu na 1/64 część etatu osób zatrudnionych w podmiotach nieuprawnionych do oferowania obligacji oraz innych instrumentów finansowych. Stanowiło to próbę legalizacji działalności tych podmiotów i obejścia przepisów regulujących oferowanie instrumentów finansowych.
2) Naruszenie art. 83a ust. 1 ustawy o obrocie
Osoby niezwiązane z Copernicus żadnym stosunkiem prawnym posiadały dostęp do danych osobowych klientów Spółki. Pozyskiwały one klientów dla Spółki, posiadały dostęp do imiennych propozycji nabycia instrumentów finansowych, a także formularzy zapisów na obligacje konkretnych klientów. Nieuprawnione do tego osoby posiadały również informacje o aktywach klientów.
3) Naruszenie art. 34 ust. 2 lit. a i b Rozporządzenia Delegowanego
Osoby nieuprawnione do oferowania instrumentów finansowych, z którymi współpracował Copernicus, miały umowy na pozyskiwanie finansowania, zawarte z emitentami, których obligacje były przedmiotem oferty przeprowadzanej za pośrednictwem Copernicus i otrzymywały z tego tytułu wynagrodzenie bezpośrednio od emitenta. Stanowiło to konflikt interesów. Copernicus nie podejmował również działań zmierzających do zarządzania tym konfliktem interesów, a przede wszystkim nie przeciwdziałał jego wystąpieniu.
4) Naruszenie art. 22 ust. 3 lit a Rozporządzenia Delegowanego
Copernicus zatrudniał niewystarczającą liczbę osób do realizacji znacznego zakresu obowiązków służbowych przypisanych Działowi Nadzoru Wewnętrznego i Compliance m.in. w zakresie przeprowadzania kontroli wewnętrznych oraz zapewnienia zgodności działalności Spółki z przepisami.
Copernicus działał celowo i świadomie w sposób nierzetelny i nieprofesjonalny oraz niezgodny z najlepiej pojętym interesem klientów. Osobą odpowiedzialną w Spółce za wymienione naruszenia była (...)1 – pełniąca w okresie naruszeń stanowisko prezesa zarządu Spółki.
Nałożenie kar pieniężnych na (...)1, która w okresie naruszeń przez Copernicus, była prezesem zarządu Spółki, wskazuje uczestnikom rynku kapitałowego, jak istotne znaczenie ma rzetelne i profesjonalne funkcjonowanie domu maklerskiego oraz zorganizowanie procesu oferowania instrumentów finansowych, a zajmowanie kierowniczego stanowiska wiąże się z odpowiedzialnością za naruszenia przepisów przez dom maklerski. Nabywcy instrumentów finansowych oferowanych przez firmy inwestycyjne, inwestują swoje środki w zaufaniu do podmiotów je oferujących, do ich profesjonalizmu, sumienności oraz bezpieczeństwa całego procesu wynikającego z zezwolenia na prowadzenie działalności maklerskiej.
Maksymalna kara, jaką Komisja mogła nałożyć na (...)1, zarówno w pkt I jak i II wynosi 20 750 000 zł.
______________________
1Komunikat zaktualizowany zgodnie z art. 96 ust. 10 c ustawy o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych
